31 Mart yerel seçimine katılım son 20 yılın en düşüğü! 10 ayda 10 puan düştü

Hande Atılgan – Seçim sonuçları ilçe bazlı bakıldığında haritayı renklendirdi. Batıda ağırlıkla YRP olmak üzere İYİ Parti ve BBP de seçim haritasına renklerini yansıtırken Sakarya, Samsun, Ordu, Trabzon, Konya ve Sivas’ın haritası önceki seçime göre daha “renkli bir görünüm aldı. Dört ilçesini dört ayrı partinin kazandığı Iğdır ise bu açıdan en çarpıcı örnek oldu. DEM Parti’nin merkez ilçesini kazanarak belediyeyi aldığı Iğdır’da diğer üç ilçe AK Parti, CHP ve MHP’nin oldu. CHP 2019’dan farklı olarak, Batman’ın Hasankeyf ve Erzurum’un Şenkaya ve Çat ilçelerini kazanarak bu kentlere “kırmızı” ekledi. 

Katılım düştü 

AK Parti seçmeninin katılımının sorgulandığı 31 Mart’ın tablosu netleşmeye başladı. YSK Başkanı Ahmet Yener, kesin olmayan sonuçlar üzerinden dün yaptığı açıklamada, katılım oranının büyükşehir yarışında yüzde 78.11; belediye başkanlıklarında yüzde 78.7, belediye meclisinde ise yüzde 78.5 düzeyinde olduğunu duyurdu. Türkiye’de dünya çapında sık rastlanmayan şekilde yüksek olan katılım, 14 Mayıs Genel Seçimi’nde zirve yaparak yüzde 88.92’ye ulaşmış, 2007 Genel Seçimi’nden bu yana da hep yüzde 85’in üzerinde gerçekleşmişti. Önceki günkü seçim, seçmenin yüzde 76.26’nın sandığa gittiği 2004 Yerel Seçimi’nin ardından katılımın en az olduğu yarış oldu. 2009 yılında yapılan yerel seçimlerde katılım oranı yüzde 85.18, 2014 yılında yüzde 89.15, 2019 yılında yüzde 84.67 olmuştu. 

Kaç kent kazandılar? 

Yener, ilk sonuçlara göre, il bazında CHP’nin 35, AK Parti’nin 24, DEM Parti’nin 10, MHP’nin sekiz, YRP’nin iki, BBP ve İYİ Parti’nin de bir belediye başkanlığı kazandığını bildirdi. 

922 ilçedeki birleştirme tutanaklarının ise işlenmeye devam ettiğini bildiren Yener, henüz tamamlanmayan süreçte AK Parti’nin 324, CHP’nin 302, MHP’nin 110, DEM Parti’nin 54, YRP’nin 37, İYİ Parti’nin 23, BBP’nin 12, DP’nin 2, DEVA, DSP, SP, Sol Parti ve TİP’in de birer ilçe başkanlığı kazandığını açıkladı. 

390 beldede de sürecin ilerlediğini belirken Yener, AK Parti’nin 154, CHP’nin 55, MHP’nin 90, YRP’nin 22, DEM’in 10, BBP’nin altı, İYİ Parti’nin 5, SP ve DP’nin 3’er, DEVA Partisi ve DSP’nin 2’şer, HÜDA PAR, Memleket Partisi ve Sol Parti’nin ise birer merkezde kazandığını bildirdi. 

En büyük ilçeler

Türkiye’nin 922 ilçesi arasında en büyük nüfusu barındıran 10 merkezi ise her seçimdeki gibi merak konusu. Neredeyse şehir büyüklüğündeki bu ilçeler AK Parti ve CHP arasında bölüşüldü. Bu ilçelerde başkanlık yarışı ya da oy oranı bakımından kendinden söz ettirmeyen Zafer Partisi’nin kendine üst sıralardan yer bulması dikkat çekti. Bu ilçelerden İstanbul Esenyurt ve Küçükçekmece, Ankara Çankaya ve Keçiören, Bursa Osmangazi, Gaziantep Şehitkamil, Adana Seyhan’ı CHP kazandı. Gaziantep Şahinbey ile İstanbul Pendik ve Ümraniye AK Parti’de kaldı.

En ‘farklı’ iller

Kesin olmayan sonuçlara göre, dengeli tablonun genel görünümün üzerinde farkla bozulduğu, çoğu büyükşehir 17 il ise şöyle: 

Sakarya: AK Parti yüzde 47,19; CHP yüzde 16,46 (Fark 31 puan) 

Manisa: CHP yüzde 57,22; MHP yüzde 29,76 (Fark 28 puan) 

Konya: AK Parti yüzde 49,43; YRP yüzde 23,46 (Fark 26 puan) 

Mersin: CHP yüzde 59,52; MHP yüzde 31,04 (Fark 28 puan) 

Mardin: DEM yüzde 57,40; AK Parti yüzde 27,78 (Fark 30 puan) 

Diyarbakır: DEM yüzde 64,09; AK Parti yüzde 16,83 (Fark 47 puan) 

Van: DEM yüzde 55,48; AK Parti yüzde 27,15 (Fark 28 puan) 

Erzurum: AK Parti yüzde 50,42; İYİ Parti yüzde 22,18 (Fark 28 puan) 

Trabzon: AK Parti yüzde 51,48; CHP yüzde 28,44 (Fark 23 puan) 

Isparta: AK Parti yüzde 41,95; CHP yüzde 21,11 (Fark 20 puan) 

Bolu: CHP yüzde 52,79; AK Parti yüzde 28,84 (Fark 24 puan) 

Çankırı: MHP yüzde 59,80; AK Parti yüzde 31,23 (Fark 28 puan) 

Kırıkkale: CHP yüzde 49,90; AK Parti yüzde 23,16 (Fark 26 puan) 

Karaman: MHP yüzde 49,14; AK Parti yüzde 24,05 (Fark 25 puan) 

Tokat: MHP yüzde 54,86; AK Parti yüzde 30,18 (Fark 24 puan) 

Rize: AK Parti yüzde 54,70; YRP yüzde 17,75 (Fark 37 puan) 

Batman: DEM yüzde 64,52; HÜDA-PAR yüzde 15,69 (Fark 48 puan) 

CHP’nin vekil sayısı 125’e düşecek

Yerel seçimde partileri tarafından belediye başkanlığına aday gösterilen 26 milletvekilinden sadece CHP’li dört isim seçimi kazandı. CHP milletvekillerinden Burcu Köksal Afyon’da, Abdurrahman Tutdere Adıyaman’da, Ahmet Önal Kırıkkale’de, Hasan Baltacı Kastamonu’da belediye başkanı seçildi. Bu isimlerin milletvekilliğinin düşecek olması TBMM aritmetiğini de değiştirecek. Bu isimlerin göreve başlamasıyla birlikte milletvekillikleri sona erecek CHP’nin TBMM’deki sandalye sayısı 125’e inecek. Ayrıca Köksal’ın yerine CHP grubunda yeni grup başkanvekili seçimi yapılacak.  ANKARA Milliyet

En sağlam kaleler Kadıköy ve Bağcılar

İstanbul’da Yüksek Seçim Kurulu (YSK) verilerine göre Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerinde CHP’nin adayı Ekrem İmamoğlu yüzde 51.1, AK Parti’nin adayı Murat Kurum ise yüzde 39.5 oy aldı. İmamoğlu’nun oy sayısı 4 milyon 432 bin 691, Kurum’un oy sayısı ise 3 milyon 431 bin 587 oldu. İki aday arasındaki oy farkı, 1 milyon 1104 olarak gerçekleşti. 

CHP ilçelerde en yüksek oy oranına yüzde 68.78 ile Kadıköy’de erişirken, AK Parti en yüksek oyu yüzde 55.42 ile Bağcılar’da aldı. CHP’nin 2019 yılı yerel seçimlerinde Kadıköy’deki oy oranı; yüzde 65.99’du. Mesut Kösedağı bu seçimde partisinin oyunu ilçede yüzde 2.7 artırmış oldu. AK Parti’nin 2019 seçimlerinde Bağcılar’daki oyu ise yüzde 57.89’du. 

Kıyasıya yarış 

İstanbul’da ilçe belediye başkanlığı yarışında Gaziosmanpaşa ve Beykoz’da oy oranlarının yakın olduğu görüldü. Gaziosmanpaşa’da CHP yüzde 40.4, AK Parti 40.1 oranında oy aldı. Böylece 20 yıldır ilçede her seçimi kazanan AK Parti bu kez ikinci sırada yer aldı. CHP adayı Hakan Bahçetepe, 879 oy farkla belediye başkanlığını kazandı. Beykoz’da ise CHP yüzde 45.8, AK Parti ise yüzde 44.9 oy oranına sahip oldu. 

CHP Şişli Belediye Başkan Adayı Resul Emrah Şahan, yüzde 66.6’lık “rekor” oy oranıyla seçildi. Şahan, 2004 yılında yüzde 65.7 oy alan Mustafa Sarıgül’ü geçerek Şişli tarihinde en yüksek oy oranıyla seçilen belediye başkanı oldu.

AK Parti seçmeni sandığa gitmedi

Yerel seçimler, sonuçları kadar seçime katılım oranının düşüklüğü ile de dikkati çekti. 61.4 milyon seçmenden sadece 48.2 milyonu sandık başına giderken, 13 milyon 174 bin 817 seçmen oy kullanmadı. Kullanılan 2 milyon 210 bin 16 oy da geçersiz sayıldı. AK Parti pazar günkü seçimde belediye başkanlığında 16.3 milyon, il genel meclisi bazında ise 13.7 milyon oy aldı. Partinin oy kaybı, 20.5 milyon oy aldığı 2019 belediye başkanlığı seçimine göre 4.2 milyon. İl genel meclisi seçiminde ise AK Parti’nin oyu 18.2 milyondan 13.7 milyona düştü, burada kayıp 4.5 milyonu buldu. 2023 Mayıs’ındaki milletvekili seçiminde ise AK Parti 19.3 milyon oy almıştı. Bu rakam baz alındığında partinin oy kaybı belediye başkalığın seçimi açısından 3 milyona, il genel meclisi açısından ise 5.6 milyona ulaştı. Bu rakamlar çerçevesinde AK Parti’de yapılan ilk tespitlerde, sandığa gitmeyen seçmenin büyük ölçüde AK Partili olduğu değerlendirmesi öne çıkıyor. Sandığa küsen seçmenlerin yanı sıra, partinin oy tabanında önemli yer tutan emekli seçmenin tepkisel tavrı da değerlendiriliyor. – ANKARA Milliyet