Bir millletin destanı: Çanakkale

HASAN MERT KAYA / KAYIP İZLER ATLASI – 1.Dünya Savaşı’nın onlarca cephesinden biri olan Çanakkale Cephesi insanlık tarihi boyunca yaşanan en zorlu, en kanlı savaşlara tanıklık etti. Yarıya yakını kahraman şehitlerimizden olmak üzere 500 bin insanın can verdiği mücadelenin büyüklüğü hafızalarımızda her zaman taze, aziz Mehmetçiğin hatıraları her dem aziz. 3 Kasım 1914 ile 18 Mart 1915 tarihleri arasında yaşanan deniz savaşlarını, 25 Nisan 1915 ile 9 Ocak 1916 tarihleri arasında Gelibolu Yarımadası’nda yaşanan kara savaşları olarak izlemişti.

Mustafa Kemal 11 ay cephedeydi

İleride genç Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu olacak olan Mustafa Kemal, 11 ay kadar Çanakkale Cephesi’nde bulunmuştu. 20 Ocak 1915’te 19’uncu Tümen Komutanı olarak cephede göreve atanan Mustafa Kemal, 10 Aralık 1915’te cepheden ayrılmış, Yarbay rütbesi ile katıldığı Çanakkale Savaşları’ndan 1 Haziran 1915’te Albay rütbesi ile ayrılmıştı.

Yakın tarihimizin en büyük savaşlarından olan Çanakkale’de Fevzi (Çakmak) Paşa, Esat, Cevat, Vehip, Mustafa Hilmii Faik ve Mehmet Ali paşalar, müttefik Alman ordusunun generalleri ile birlikte üst düzey komuta kademesini oluşturuyordu. Bir milletin çocuğu, genci, kadını, erkeği ve yaşlısı ile cephe önünde ve gerisinde topyekûn varlığını ortaya koyduğu Çanakkale’de kuşkusuz binlerce adı hiç bilinmeyen ya da az bilinen nice kahramanlarımız var. Kuşkusuz bu kahramanların her birinin etrafında farklı bir kahramanlık öyküsü, sıra dışı bir insan hikayesi var. Çanakkale’de deniz savaşlarının gidişatına etki eden muhteşem bir başarıya imza atan kahramanlarımızdan birisi de Kıdemli Yüzbaşı Ahmet Saffet Bey’di. Muavenet-i Milliye Gemisinin Komutanıydı.

Ahmet Saffet Bey Dönemin vatansever iş insanlarının girişimleriyle kurulan Osmanlı Donanması Milli Yardımlaşma Cemiyeti’nin (Donanma-i Osmani Muavenet-i Milliye) bağışlarıyla Almanya’dan alınıp donanmaya bağışlanan ilk savaş gemisi olan Muavenet-i Milliye gemisinin komutanıydı. Cemiyeti arkadaşlarıyla beraber kuran Yağcızade Şefik Bey’in Osmanlı deniz kuvvetleri için yapmış olduğu çalışmalar da ayrı bir inceleme konusudur. Ahmet Saffet Beyin adını vatan kahramanları sayfasına altın harflerle yazdıran başarısı İngiliz Kraliyet Donanması’nın Queen Elizabeth ile birlikte en güçlü savaş gemilerinden olan HMS Goliath’ı batırmış olmasıydı. Yüzbaşı Ahmet Saffet Bey’in bu başarısı dönemin İngiliz savaş bakanı Churchill’i istifa ettiren, İngiliz donanma komutanı Ian Hamilton’ın günlüğüne “madalyayı haketti kahrolasıcalar” yazmasına neden olan, kısacası İngiltere’yi derinden sarsan bir askeri başarıydı.

Morto Koyu

Her şey Ahmet Saffet Bey’in komutasındaki Muavenet’in 12 Mayıs 1915 günü Çanakkale Morto Koyu’nda yaptığı keşifle başladı. Gece yarısına doğru operasyon için demir aldı torpido gemisi Muavenet-i Milliye ve karanlıkta son derece sessizce seyrederek düşman muharip gemilerini kendini fark ettirmeden aşmayı başardı. Muavenet-i Milliye’nin boyu 74 metre, Goliath’ın boyu 125 metreydi.

İstanbul Boğazı’nda görkemli karşılama

Gemi kaptanı kıdemli Yüzbaşı Ahmet Saffet ve yaklaşık 90 kişilik mürettebat İstanbul’a dönüşlerinde kahramanlara yaraşır bir şekilde karşılandılar. Geminin İstanbul Boğaz’ına girişi esnasında her iki kıyıdaki bütün ışıklar yakıldı. Gemi mürettebatı madalyalar ve nişanlarla ödüllendirildi. Soyadı Kanunu ile birlikte Ohkay soyadını alan Ahmet Saffet Bey, Kurtuluş Savaşı sonrasında Miralay rütbesi ile 11 Ağustos 1924 – 2 Şubat 1925 tarihleri arasında kısa bir süre Donanma Komutanı oldu. Üç dönem Elazığ’dan Milletvekili de seçilen Ahmet Saffet Bey 18 Mayıs 1938 tarihinde hayata gözlerini yumdu. Tüm kahramanlarımıza rahmetle.

Parolayla zaman kazandı

Muavenet-i Milliye mürettebatının yaptığı operasyon büyük riskler taşıyordu. Düşman filosu her an onları fark edebilir ve yoğun ateş altında kalıp hemen batırılabilirdi. Her şeye rağmen iyice yaklaştı Goliath’a ve sonunda gözcüler Muavenet-i Milliye’yi fark edip ışıkla parolayı sordular. Ahmet Saffet Bey zaman kazanıp biraz daha yaklaşabilmek için “anlamadım” diye cevap verdi. Goliath gözcüsü ikinci kez parolayı sorduğunda Muavenet-i Milliye’den üç adet torpido hedefine doğru çoktan ateşlenmişti. Hızla uzaklaştı olay yerinden Ahmet Saffet Bey.

Goliath Batıyor

Mümkün olan en yakın mesafeden ateşlenen torpidolar Goliath’ın kalın zırhını deldi ve gemi içinde art arda büyük patlamalar meydana geldi. 700 kişilik gemi mürettebatının 570’i olay yerinde öldü ve dev Goliath gecenin karanlığında denizin derinliklerine doğru hızla battı. Goliath’ın batırılmış olması İngiltere’de şok etkisi yarattı haliyle. 15 Mayıs 1915 günü İngiliz deniz kuvvetleri komutanı (First Sea Lord) Amiral Fisher istifa etti. 17 Mayıs günü ise dönemin denizcilik bakanı Winston Churchill istifa etti. HMS Queen Elizabeth gemisi Çanakkale cephesinden hızla geri çekildi.