Türkiye ile Irak arasında bir ilk! Erdoğan’ın ziyaretinin perde arkası

Cumhurbaşkanı Erdoğan Pazartesi Irak’a gidiyor. Ele alınacak konular ve imzalanacak anlaşmalar açısından iki ülke ilişkilerinde bir dönüm noktasını içeren ziyaretin iki ayağı olacak; Bağdat ve Erbil… Peki Ankara’dan, Irak ‘a yapılacak bu ziyarete ilişkin hangi mesajlar veriliyor? CNN TÜRK Ankara Temsilcisi Dicle Canova detayları aktardı.

CNN TÜRK Ankara Temsilcisi Dicle Canova şu ifadeleri kullandı;

IRAK İLE İŞ BİRLİĞİNİN YENİ YOL HARİTASI

22 Nisan’da Cumhurbaşkanı Erdoğan Irak’a günü birlik ziyaret gerçekleştirecek. Bağdat’a gidecek. ardından Erbil’e geçecek. Bir süredir üzerinde çalışılan yaklaşık 25 maddelik stratejik çerçeve metni ile 30’a yakın anlaşma imzalanacak. İmza altına alınacak bu hukuki metinlerle ilgili Ankara’da kaynaklar “Irak ile ilişkimizde ciddi bir sıçramaya vesile olmasını bekliyoruz, iş birliğinin olumlu bir gündem temelinde bundan sonra izleyeceği seyrin adeta yol haritası oluşturulacak” mesajını verdi.

Mutabakat zaptında başta terör konusu olmak üzere iki ülke arasında iş birliği alanlarına dair başlıklar ve atılacak adımlar yer alacak, Ticaret-enerji-tarım-ulaştırma-sağlık-savunma ve Dışişleri Bakanları da daha önce kararlaştırılan bakanlıklar arası ortak daimi komitelerin kurulmasına dönük anlaşmalara imza atacaklar. Bu konularda bakanların yer alacağı birer komite ve alt çalışma grupları oluşturulacak bu adım, 2008 Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey mekanizmasını güçlendirme mahiyetinde atılıyor.

Irak ziyareti ile ilgili kaynaklar birkaç önemli mesajı veriyor. Cumhurbaşkanı da oradaki temaslarında bu mesajların altını çizecektir. Öncelikle söylenen şu : Irak’a yönelik siyasetimizde farklı etnik, mezhepsel veya dini kesimler arasında ayrım gözetmiyor. Tüm Irak’ı bir bütün olarak değerlendiriyor ve Irak’ın bu demografik zenginliğine değer veriyoruz. Ancak Türkmen toplumunun, başta siyasi temsil düzeyi olmak üzere, hak ve menfaatlerinin gözetilmesine dair hassasiyet ve beklentiler paylaşılacak. Irak’a yönelik iş birliği perspektifi, Irak-Kürt bölgesel yönetimini de kapsıyor. Bu bağlamda ziyarete Erbil ayağı da dahil edildi deniyor. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi liderliğiyle de bir araya gelinerek ortak güncel meseleler ele alınacak mesajı verildi.

IRAK’IN EN BÜYÜK BEKLENTİSİ İSE SU ENERJİDE GELİR ARTIRMA VE KALKINMA YOLU PROJESİ

Bunların hayata geçebilmesi için elbette Irak’ın topraklarının kontrolünü sağlaması güvenliğin inşa edilmesi gerekiyor. Bu bakımdan PKK ile mücadele konusunda Irak’ın iş birliğine ve askeri koordinasyona artık çok daha açık olduğunu söylemek mümkün. Su konusunda akılcı ve bilimsel temelde ortak çıkarlara dayanan adımlar atılması üzerinde duracak Ankara. Bu konu ile ilgili oluşturulacak ortak komite çalışacak. İkili ticaret konusunda ise edindiğim bilgilere göre 2022 yılında 24,1 milyar dolar’la rekor kırılmış. Geçen yıl ise bu rakam 20 milyar dolar civarında seyretti. Şimdi buna ivme kazandırmak üzere görüşmeler yapılacak.

TERÖRLE MÜCADELEDE İŞ BİRLİĞİ

Türkiye açısından en kritik başlık elbette güvenlik başlığı yani terörle mücadele. İmzalanacak olan stratejik çerçeve metninde de bu bölüm üzerinde uzun süre çalışıldı. Hatta daha önce yapılan toplantılar sonrası yayımlanan ortak bildiride ırak PKK’nın faaliyetlerini güvenlik tehdidi olarak tanımlamış, Irak Ulusal Güvenlik Konseyi tarafından PKK Irak’ta yasaklı örgüt olarak ilan edilmişti. Bu süreç içinde PKK’yı terör örgütü ilan etmesi üzerinde de duruldu ancak Irak’taki iç dengeler nedeni ile henüz bu aşamaya gelinemediğini anlıyoruz. Fakat Irak ile Türkiye’nin terörle mücadelede iş birliği içinde olacağı vurgulanacak. Bu anlamda birlikte görünmek bile önemli deniyor. Metinde yer alacak ifadeler çerçeveyi çizecek detaya girilmeyecek ama mutabakat zaptında Ortak Harekat Merkezi kurulması yer alacak.

İlk kez Irak ile Türkiye arasında oluşturulacak olan ortak harekat merkezi ile ilgili nerede kurulacağı ve kapsamı gibi detaylar metinde yer almayacak. İlerleyen aşamalarda bunlar netleşecek. Ancak Ortak Harekat Merkezi, Irak Merkezi Yönetimi-Erbil ve TSK’dan askerlerin birlikte çalışacağı daha çok sınır güvenliğinin koordine edileceği istihbarat paylaşımının yapılacağı bir merkez olacak.

Şu aşamada merkez, operasyon yapan planlayan bir yer olmayacak. Askeri ve İstihbarat koordinasyonunu sağlama odaklı çalışacak. Aslında terörle mücadele konusunda TSK Irak’ta kendi güvenliğini sağlayacak tedbirleri almış vaziyette. Yazın başlaması beklenen Pençe Kilit Operasyonu’nun son ayağı için de gerekli önlemler alınıyor.

O NOKTADA BAĞDAT VE ERBİL’DEN BAZI BEKLENTİLER VAR

1-TSK’nın kontrolü altındaki bölgenin Güneyinde kalan sahada tedbir almaları,

2- İstihbarat iş birliği yapılması,

3- Bölgede sivil halkla ilgili tedbir alınması, TSK’nın gireceği hat boyunca var olan sivil yerleşim yerlerinde giriş çıkışların kontrolün sağlanması, kastedilen TSK’nın ilerleyeceği karayolu boyunca oluşacak bir hat çekilecek. Sivil yerleşim yerleri var, burada tedbir alınması gerekiyor. Erbil ve Bağdat’ın ortak hareket etmesi gerekiyor. Bunun sağlanması önemli olacak çünkü Erbil ve Bağdat arasındaki uzlaşmazlıklar bugüne kadar gri alanlar oluşmasına ve PKK’nın boşluğu değerlendirerek oralara yerleşmesine neden oldu.

4. Madde Sincar ve Mahmur konusunda adım atmaları, oraları halletmeleri isteniyor. Buna hayır dememekle birlikte uygulamada ne yapacakları henüz net değil.