Bütçede öncelikler deprem ve istikrar

ASLIHAN ALTAY KARATAŞ / Ankara – 2024 yılı merkezi yönetim bütçesinden en büyük payı, önceki yıllarda olduğu gibi eğitim aldı. Bütçeden eğitime 1.6 trilyon lira, sağlığa 779.6 milyar lira, savunmaya 1.1 trilyon lira, deprem bölgesine ise 1 trilyon 28 milyar lira kaynak ayrıldı.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 2024 yılı Merkezi Yönetimi Bütçe Kanunu Teklifi’ni Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde düzenlediği basın bilgilendirme toplantısıyla tanıttı. Toplantının sonunda geleneksel olarak “Bütçe Bağlama Merasimi” yapıldı. Yılmaz, özetle şunları söyledi:

– “Türkiye Yüzyılı’nı inşa etme yolunda TBMM’nin takdirine sunduğumuz ilk bütçemizdir. Her şeyden önce ‘dirençli şehirler, dirençli ekonomi ve dirençli toplum’ öncelikleri gözetilerek hazırlanmıştır. Bu dönemde temel önceliğimiz depremle yıkılan şehirlerimizi yeniden ayağa kaldırmak, geleceğe dönük afet risklerini azaltmaktır. Diğer temel önceliğimiz makro finansal ve fiyat istikrarını sağlama hedefine katkıda bulunmaktır.

– 2023 ilk yarısında yüzde 3.9 oranında büyüyen Türkiye, 12 çeyrektir büyüme performansını sürdürmüştür. 2023 genelinde ekonomik büyümemizin yüzde 4.4 olarak gerçekleşmesini öngörüyoruz. 2024 yılı için ekonomimizin daha dengeli bir talep kompozisyonuyla yüzde 4 oranında büyümesini ve enflasyondaki düşüşün de teminiyle diğer ülkelerden olumlu yönde ayrışmasını bekliyoruz.

‘Tek hane enflasyon’

– Yılın ilk yarısında, emekliliğe hak kazanma koşullarına yönelik düzenlemelerin sonucu istihdamdan ayrılanlar ve depremin etkilerine rağmen net 220 bin istihdam artışı sağlanmıştır. Yıl sonu itibarıyla istihdamdaki yıllık artışın yaklaşık 900 bin kişi olması, işsizliğin yüzde 10.1’e gerilemesi, 2024’te ise parasal sıkılaştırma koşullarının etkisiyle işsizlik oranının hafif bir yükselişle yüzde 10.3 seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir.

– 2023’te 255 milyar doların üzerinde bir ihracat performansı yakalamayı, 2024 yılı için de 267 milyar dolarlık ihracat a ulaşmayı amaçlıyoruz. Turizm sektörümüzün olumlu performansı ile seyahat gelirlerimizin 2023 sonunda 49 milyar dolara, 2024’te 52.5 milyar dolara ulaşarak yeni rekorlar kaydetmesini bekliyoruz.

– Enflasyonla mücadeleye yönelik şeffaf ve güvenilir politika adımlarını yerinde ve zamanında hayata geçirmekte, bu duruşumuzu düşük tek haneli enflasyon seviyelerine kalıcı şekilde ulaşıncaya kadar sürdürmekte kararlıyız.

– 2024 bütçe giderlerinin 11 trilyon 89 milyar lira, bütçe gelirlerinin ise 8 trilyon 437 milyar lira olacağı tahmin edilmektedir. Bütçe açığının gayri safi yurtiçi hasılaya oranının ise yüzde 6.4 olarak gerçekleşeceği öngörülmektedir. Bütçe gelirlerinin alt kalemleri şöyledir; Gelir Vergisi 1 trilyon 188.9 milyar lira, Kurumlar Vergisi 1 trilyon 275.7 milyar lira, Katma Değer Vergisi 2 trilyon 497.7 milyar lira, Özel Tüketim Vergisi 1 trilyon 403.9 milyar lira, Diğer Vergi Gelirleri 1 trilyon 41.5 milyar lira, Vergi Dışı Gelirler 1 trilyon 29.4 milyar liradır. 2023 yılı içinde bütçeden ‘762 milyar lira’ deprem harcaması yapılacağını öngördük. 2024 bütçemizde ise depremlerinin yol açtığı hasarların süratle giderilmesi ve vatandaşlarımızın ihtiyaçları için ‘1 trilyon 28 milyar lira’ kaynak ayırıyoruz. Bu tutarın GSYH’ye oranı yüzde 2.5.

En büyük pay eğitime ayrıldı

– “Eğitim bütçesini 2024’te 1 trilyon 90.2 milyar liraya, yükseköğretimi de dâhil ettiğimizde 1 trilyon 615.2 milyar liraya yükseltiyoruz. Böylece yüzde 14.6 oranı ile en büyük payı yine eğitime ayırıyoruz.

– Sağlık hizmetleri için 779.6 milyar lira kaynak ayırıyoruz. Yükseköğretim kurumları döner sermayeleri ile SGK’dan yapılacak sağlık harcamaları da dikkate alındığında sağlığa ayrılan toplam kaynak 1.6 trilyon lira. Ödeme gücü olmayan vatandaşlarımızın sağlık primi giderleri için 100.5 milyar, 65 yaş üstü yaşlılarımız, bakıma ihtiyacı olan engelli vatandaşlarımız ve yakınlarına bağlanan aylıklar kapsamında 64.1 milyar, engelli vatandaşlarımızın evde bakımına destek amacıyla 56.2 milyar, aile destek programı için 32 milyar, sosyal konut finansmanının desteklenmesi amacıyla 16 milyar, ekonomik yoksunluk içinde olan çocuklarımızın aileleri yanında yetişmelerine imkân sağlayan destek ödemeleri için 12.5 milyar lira ayırdık.

– Tarıma 384 milyar lira kaynak ayırdık. Tarımsal destek programları için 91.6 milyar, yatırım ödenekleri için 100.6 milyar, tarımsal kredi sübvansiyonu, müdahale alımları, tarımsal KİT’lerin finansmanı ve ihracat destekleri için 191.8 milyar lira kaynak ayırıyoruz.  

– Savunma Sanayii Destekleme Fonu için ayrılan kaynak dâhil, savunma ve güvenlik sektörü için 1 trilyon 133,5 milyar lira ödenek tahsis ediyoruz.”