Kanser tedavisinde aşı umut olur mu?

Aleyna Sevim – Prof. Dr. Uğur Şahin ve Prof. Dr. Özlem Türeci çiftinin kurucusu olduğu BioNtech’in geliştirdiği ve denemeleri süren kanser aşısında ilk sonuçlar açıklandı. Aşının ve bağlantılı tedavinin uygulandığı deneklerin yarısından fazlasında tümörleri en az yüzde 30 oranında küçüldüğü açıklanırken, deneklerin yüzde 95’inde ise kanserin aşının ardından stabil hale geldiği ve büyümesinin durduğu belirtildi. Aşı uygulanan 44 denekten 23’ünde inflamasyon reaksiyonlarında doza bağlı bir artış gözlendiği aktarılarak, deneklerde tansiyon düşüklüğü ve ateş yükselmesi gibi yan etkiler görüldüğü belirtildi. Çalışmanın detaylarını Milliyet’e anlatan uzmanlar, açıklanan oranların umut verici olduğu görüşünde. 

‘İki teknoloji birleşti’ 

Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Özlem Sönmez, yapılan aşı çalışmasının umut vaad ettiğini belirterek şunları söyledi: “Bu çalışmanın özel ve güzel yanı iki yeni teknolojinin birleştirilmiş olması. Kovid’den bildiğimiz mRNA aşısının kanser için geliştirilmiş olanıyla CAR-T dediğimiz hücrelerle yapılan bağışıklığı güçlendirme tedavisinin birlikte kullanılması sonucu ileri evre kanserlerde 1. ve 2. faz çalışmalarında etkinlik ve güvenlik bakıldı. 44 hastanın 38’inde değerlendiriyorlar ve hastalık kontrol oranı yüzde 74 ve daha uygun dozda yapıldığında ise hastalığı durdurma oranı yüzde 95’e çıkıyor. Bu da çalışmanın ileri fazlara alınabileceğini gösteriyor. Bunun yanı sıra çalışmayı bugünden uygulamalara başlayamayız. Hastalarımıza böyle bir mesaj veremeyiz ama çalışmalar sürüyor. Kullanımına daha var. Over, sarkom, testis, endometrium ve mide kanseri gibi birçok tümör tipinde bu çalışma yapılıyor. Görülen yan etkiler konusunda da bu bağışıklık sistemiyle ilgili tedavi olduğu için vücudumuzun bağışıklık sistemi kendine karşı çalışıyor ve yan etkiler de bundan kaynaklanıyor. Çalışmadaki yan etkiler tolere edilebilir ve başa çıkılabilir olarak görülmüş.” 

‘Başarı ihtimali yüksek’ 

Tıbbi Onkoloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Cengiz Karaçin, çalışmanın sunulduğu ESMO kongresinde olduğunu ifade ederek, şunları anlattı: “Geçen sene de bu firma, başka bir ilaç firmasıyla kişiye özgü örneğin pankreas kanserinde ameliyat olanlara koruyucu olarak aşı üretip hastaya uyguluyorlardı. 18 hastaya uyguladılar. Aşının tuttuğu hastalarda hastalık bir daha tekrarlamadı. Bu Faz 1’di. Şu an Faz 2’sine başladılar. İlk hastalarını 19 Ekim’de aldılar. Türkiye’deki bazı hastanelerde de akciğer kanserinde Biontech’in aşısı uygulanıyor. Buradaki özellik CAR-T hücreleri (bağışıklık hücrelerini) özellikle hematolojik kanserlerde kullanılıyor. Vücudunuzdaki CAR-T hücrelerini alıp dışarıda çoğaltarak size naklediyorlar. Buradaki mantık, hem nakil hem de bu CAR-T üreten hücreyi artıran aşıyı yapmak. Çalışmada 44 hastanya nakil yapılıyor. Bir kısmına aşı da yapılıyor. Aşı yapılanlardan da hücre sayısı yapılmayanlara oranla kalıcı olmuş. Amaç o sayıyı kalıcı tutmak ve fonksiyonelliğini artırmak. Sonuçlar gösteriyor ki bu ilacın faz 2 ve 3’ünü kesinlikle yapmalısınız. Başarı ihtimali yüksek.” 

‘Gelecek için ümit verici’

Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Özdoğan da çalışmaya ilişkin şunları kaydetti: “Aşı çalışmalarında uzun süreli gözlem ve etkinin kalıcı olması son derece önemlidir. CAR-T tedavilerinde en büyük problem özellikle organ kanserlerinde tümörün bulunduğu mikroçevreyi aşamaması ve solid tümörler için aşı geliştirmek için uygun antijenik (tümörü savunma hücrelerine tanıtan belirteç) yapının olmayışıydı. Çalışmada bu iki zorluğun da kısmen aşılmakta olduğunu görüyor ve gelecek için ümit verici buluyorum.”