Karar ne olacak?

İran’ın gerçekleştirdiği füze ve SİHA saldırısı sonrası, İsrail’in nasıl bir adım atacağı, Tahran’a nasıl ve ne zaman yanıt vereceği tartışılıyor. İsrail savaş kabinesi verilecek cevabı tartışmak üzere tekrar toplanırken, misilleme kararı çıktığı belirtildi ancak detay verilmedi.  İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi de, İran’ın hava saldırısına karşılık vereceklerini belirtti. İsrail’in nasıl bir adım atacağına dair çeşitli iddialar yer alırken, ABD basını, Washington’ın Tel Aviv’den “kısıtlı ölçekte” bir karşılık beklediğini ifade etti. CNN’in haberinde, İsrail’in İran’a cevap verme zorunluluğu hissettiği, ancak tansiyonun daha da yükselmemesi adına bunu “kısıtlı ölçekte tutacağı” iddia edildi. NBC’ye konuşan 4 ABD’li yetkili de, İsrail’in İran dışındaki önemli hedefleri vurmaya odaklanabileceğine inandıklarını söyledi. Bu saldırı Suriye ya da Lübnan’da olabilir. İsrail’in istihbarat desteği sağlayan bölgedeki Arap ülkelerine İran’ın saldırısına vereceği tepkinin onları tehlikeye atmayacağına dair güvence verdiği ifade ediliyor.

‘Hemen karşılık verilmeli’

İsrail basınında ise savaş kabinesinin İran’ın saldırısına karşı ‘açık ve etkili’ bir şekilde karşılık verme kararı aldığı öne sürüldü. “Kanal 12” televizyonu, İsrail’in tepkisinin, İran’ın gerçekleştirdiği büyüklükteki bir saldırının ‘tepkisiz kalmayacağı’ mesajını vermeyi amaçladığı ifade edildi. Bununla birlikte, verilecek yanıtın, bölgesel savaşa ya da İran saldırısına karşı yardımcı olan koalisyonun parçalanmasına yol açmasının istenmediği belirtildi. İsrail’in eylemlerini ABD ile koordine etme niyetinde olduğu da kaydedildi. Öte yandan savaş kabinesinde, verilecek yanıt konusunda fikir ayrılığı yaşandığı da iddia ediliyor. Kabinedeki eski generallerin, derhal misilleme yapılması sbsı baskı yaptığı, siyasilerin ise öncelikle küresel desteği güçlendirmek istediği ifade ediliyor.  

İngiltere’den uyarı

Bu arada İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı telefon görüşmesinde itidal çağrısında bulundu. ABD Savunma Bakanlığı da Bakan Lloyd Austin’in İsrailli mevkidaşı Yoav Gallant ile telefonda görüştüğünü, Austin’in ‘ABD’nin İsrail’in savunmasına yönelik kararlı desteğini yinelediği ancak İran’a karşı saldırı düzenlememesi çağrısında bulunduğu’ ifade edildi.

‘Uçurumun eşiğinde’

Avrupa Birliği (AB) Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de “Bölgenin uçurumun eşiğinde” olduğunu belirtti. Borrell “Uçurumun eşiğinden uzaklaşmak zorundayız. Bir tür satranç oyunu ile karşı karşıyayız. Biri diğerine saldırıyor. Diğeri cevap veriyor ve bu oyunun her safhasında verilen cevap şiddetleniyor. Bu adımların sonunda tam manasıyla bir savaşla karşı karşıya kalacağız ve bu bizim istediğimiz bir şey değil. Bölgede böyle bir şeye gerek yok” ifadelerini kullandı.

İsrail önceden biliyor muydu?

İsrail’in İran’dan gelecek saldırıyı önceden haber aldığı yönündeki iddialar dikkat çekiyor. ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby, İranlı yetkililerin İsrail’e yönelik saldırının zamanlaması ve hedefleri konusunda ABD’ye önceden bilgi verdiği yönündeki iddiaları ‘çok saçma’ olarak niteledi. Kirby saldırıdan önceden haberdar oldukları iddiasını yalanladı. Bununla birlikte Fransız Le Monde gazetesine demeç veren AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, İran’ın saldırısının AB için sürpriz olup olmadığı sorusuna verdiği yanıtında, “Saldırıdan birkaç gün önce uyarıldık” ifadelerini kullanırken, AB yetkililerinin saldırı hazırlıklarıyla ilgili bilgiyi nereden aldıklarını ise belirtmedi.

BM nükleer denetimlere başladı

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Grossi, İsrail’in İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırı olasılığından kaygı duyduğunu söyledi. Grossi, bu endişelere rağmen ajansın İran nükleer tesislerine yönelik denetimlerinin yeniden başladığını duyurdu, taraflara ‘azami itidal’ çağrısında bulundu. İran’ın saldırı beklentisiyle tesisleri bir süre kapattığı da öne sürülüyor. 

Yeni yaptırım yolda

İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, 32 ülkeye mektup göndererek, “İran’ın füze planına yaptırım uygulanmasını ve Devrim Muhafızları’nın terör örgütü ilan edilmesini talep ettiğini” söyledi. Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock ise, Avrupa Birliği’ne, İran’ın İHA programına yönelik yeni yaptırım çağrısı yaptı. ABD Hazine Bakanı Janet Yellen’in de, İran’a yeni yaptırımlar hazırladığı bildirildi.