Lokanta kapısına fiyat zorunluluğu

Aylin Rana Aydin – Ticaret Bakanlığı tarafından Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmeliğe göre, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren lokanta, restoran, kafe ve pastanelerde fiyat listelerinin giriş kapısı ve masalara konulması zorunlu olacak. Alınan kararın tüketiciyi korumaya yönelik olumlu bir adım olduğu belirtilirken, fiyatların da dengeli olmasının sağlanacağı ifade edildi. Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Genel Başkanı Ramazan Bingöl, geçen yıldan bu yana konuyla ilgili çalışmalar yürüttüklerini belirterek, “Bakanlığa da teklifi biz götürdük. Hazırlık sürecinde de nasıl olması gerektiğiyle ilgili görüşmelerimiz sürdü. Kararın uygulanması mümkün olacaktır. Sektörde çok farklı fiyatlar olmaya ve konuyla ilgili şikayetler de gelmeye başladı. Bu hem sektör hem de vatandaş için kötü bir durumdu” dedi. “Bazen restoranda bir fiyat geliyor fakat bir kere girmiş ve yemiş oluyorsunuz” diyen Bingöl, şöyle konuştu: “Sosyal ve dijital platformlara da konulma zorunluluğu geliyor. Burada fiyatlara bakıp isterseniz girersiniz. Bu tüketiciyi korumaya yönelik bir şey. Kuver mi var, servis mi var hepsini orada göreceksiniz. Fiyat artışları, hammaddelere gelen zamlardan dolayı ister istemez yapılıyor. Alınan karar fiyatların da dengeli olması sağlar, sektörümüze fiyat dengesi gelecek.”

Maliyetler artıyor

Türkiye Lokantacılar ve Pastacılar Federasyonu Genel Başkanı Sayit Karabağlı, uygulamanın daha önce de olduğunu ancak uyum sağlanmadığını dile getirdi. Uygulamayla birlikte müşterinin fiyatı görüp ondan sonra restorana gireceğini belirten Karabağlı, artan fiyatlara ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı: “Et fiyatları sürekli artıyor. Maliyetlerden kaynaklı zamlar oluyor. Asgari ücretin artışı da etkiliyor. Çalışan sorunumuz da var. Kalifiye eleman değil kalifiye olmayan eleman bile bulamıyoruz. Bu da müşterilere sağlıklı hizmet vermemizi etkiliyor. Satışlarda bir azalma söz konusu. Esnaf olarak bizim zam yapma gibi bir niyetimiz yok, müşteri kaybediyoruz. Ancak masrafların altından da kalkmakta zorlanıyoruz, yoksa her zam bize zarar olarak dönüyor.”

‘Ambiyansı etkileyebilir’

Kaşıbeyaz Lezzet Grubu Yönetim Kurulu Başkan Vekili Murat Kaşıbeyaz, “Yurt dışında birçok yerde restoranların önünde menülerde fiyatlar yer alır. Bizde de aynı uygulama Ege ve Akdeniz gibi tatil lokasyonlarında yer alıyor. Özellikle yabancı turistler mekanda ne yiyeceklerini ve bunun karşılığında da ne kadar para ödeyeceklerini bilmek istiyorlar” dedi. Kaşıbeyaz, “Bu biraz daha artan gıda fiyatları karşısında tüketicinin ne ödeyeceğini bilmesi adına atılan bir adım olsa da bütün mekanları tek bir potada eritmenin doğru olacağını düşünmüyoruz. Üst düzey bir restoranda fiyatların menü dışında girişte ya da masa üzerinde olması restoranın ambiyansı açısından çok da doğru olmayacaktır. Günümüzde neredeyse herkes bütün mekanların fiyatlarını gerek sosyal medya gerek dijital uygulamalarda menülerin yer alması gerek paket servis gibi hizmetler dolayısıyla biliyor. Dediğimiz gibi bu biraz daha kuver, hizmet bedeli önden bilinmeyen daha sonra adisyonda görünen kalemlerin önüne geçmek ve bir de artan fiyatlar karşısında tüketiciyi bilgilendirmek adına atılan bir adım” ifadelerini kullandı. Akkomarka Yönetim Kurulu Üyesi Hasan Yeşilyurt da pandemi döneminde hayata geçen QR menü uygulamalarının kullanılmaya devam edildiğini belirterek, “Tüm restoranlarda her masada bu menü kartlarını bulmak hatta web siteleri üzerinden menülere ulaşmak mümkün. Bununla birlikte ülkemizin yaşadığı enflasyonist ortam ve sürekli yükselen gıda fiyatları nedeniyle işletmeler, ne yazık ki çok sık fiyat değişikliği yapmak zorunda kalıyor. Bu da menülerin basılı olması halinde sürekli bir kâğıt israfı yaşanacağı anlamına geliyor” dedi.

‘Herkes ne ödeyeceğini bilir’

Yüksel Balık Yönetim Kurulu Başkanı Yüksel Karakış, Avrupa’da uzun yıllardır uygulanan bu sistemin tüketici açısından yararlı olduğunu belirterek şunları söyledi: “Herkes ne ödeyeceğini bilir. Ona göre siparişini verir. Biz Yüksel Balık şubelerimizin kapı önlerinde fiyat listemize açıldığımız günden beri, 25 yıldır yer veriyoruz. Misafirlerimiz tezgahtan seçip hemen yanında yer alan tartıda tartıp masalarına geçebiliyorlar.”

2166 lira ceza

Resmi Gazete’de dün yayımlanan etiket yönetmeliği, mekan kapısına fiyat listesi zorunluluğu getirmekle birlikte bir ceza öngörmüyor. Ancak bu konuyla ilgili cezalar Tüketicinin Korunması Yasası’nda yer alıyor. Nitekim Ticaret Bakanlığı geçen yıl Tüketicinin Korunması Yasası’ndaki cezaları 2022 yılı yeniden değerleme oranıyla güncellediği açıklamasında şu ifadelere yer vermişti:

“Perakende işletmelerde satışa arz edilen malların fiyat etiketi ve fiyat listelerine ilişkin olarak tüketicilerin tam ve doğru bilgilendirilmesi için belirlenen yasal yükümlülüklere uyulmaması durumunda her bir aykırılık için 1.371 TL idari para cezası uygulanacaktır.”

Söz konusu ceza, bu yılki yüzde 58’lik yeniden değerleme oranıyla 2166 liraya çıkıyor.

Menüler hazır

Kadıköy çarşıdaki esnafın uygulamaya şimdiden hazır olduğu görülüyor. Çarşıda birçok restoranda menüler dışarıya tabela şeklinde asılmış, masaların üzerinde duruyor. Kadıköy çarşıda bulunan Yanyalı restoranın üçüncü kuşak temsilcisi Ergin Sönmezler, uzun zamandır camlarında menü ve fiyatların asılı olduğunu belirterek, “Mevcut kanunda zaten fiyat listesini girişe asmak zorundasınız yoksa ceza kesiliyordu. Yeni gelen uygulamayla biz sadece fiyatların olduğu menüleri masalara koyacağız” dedi. Fiyatlardan yakınan Kadıköy esnafı, menüleri düzenli olarak değiştirdiklerini ifade ederken, özellikle balık, et gibi ürünlerde yaşanan fiyat dalgalanmaları yüzünden yaşanan fiyat değişikliklerini menüye yansıtmadıklarını belirtti.

‘Vatandaş fiyatı mukayese edecek’

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Zaten doğrusu da bu şekilde olmalı. Eskiden vergi levhaları da asılıyordu vatandaşın görebileceği yerlere. Aynı şekilde fiyat tarifesi de hologramlı baskılı olması zorunlu bir şey. Bununla birlikte vatandaşın fiyatları da mukayese etmesi sağlanacak. Çünkü fiyat olmayan bir yerde vatandaş da nasıl bir hesap gelecek diye tedirgin oluyor” ifadelerini kullandı.