Mısyaar Nikahı ve Geçici Evlilik:Karşılaştırmalı Fıkhî ve Sosyal Bir İnceleme

Yazar: Mesud Ali Mawlood

İslami Bilgiler ve Şeriat–Aile Hukuku Yüksek Lisans Derecesi
Urmia Üniversitesi – Edebiyat ve Beşeri Bilimler Fakültesi, 2022

İslam fıkhında Mısyaar Nikahı ve Geçici Evlilik (Mutʿa), hem şer’î esneklikleri hem de derin sosyal etkileriyle dikkat çeken konulardır. Her ikisi de nikâhın temel şartlarını taşır: icap ve kabul (rıza beyanı), veli ve şahitlerin varlığı ve engellerin yokluğu. Ancak amaç, süre ve mezhepler arasındaki kabul bakımından farklılıklar gösterir.

1. Mısyar Evliliğinin Tanımı

Mısyar evliliği, icap ve kabul, veli ve şahitlerin varlığı ile dini bir engelin bulunmaması gibi şartları taşıyan meşru bir nikâh sözleşmesidir. Ancak bu evlilik, kadının bazı haklarından feragat etmesiyle geleneksel evlilikten ayrılır.

2. Mısyar Evliliğinin Türleri

1. Açık anlaşmalı misyar: Kadın kendi rızasıyla gönüllü olarak haklarından vazgeçer.
   2. Gizli misyar: Sosyal nedenlerden ötürü evlilik gizli tutulur.
   3. Geçici misyar: Bu tür evlilik belli bir zaman dilimiyle sınırlı tutulur, mutʿa nikahına benzer.

3. Erkeklerin Mısyar Evliliğine Yönelme Sebepleri

1. Ekonomik yükleri hafifletmek.
   2. İlk eşin tepkisine karşı duyulan korku.
   3. Zevklerini tatmin etme.
   4. Helal evlilik arayışı.
   5. İlk evliliği koruma çabası.

4. Kadınların Mısyar Evliliğine Yönelme Sebepleri

1. Evlenememe korkusu.
   2. Boşanma ya da dul kalma.
   3. Bağımsız ve özgür olma isteği.
   4. Sosyal ve psikolojik durum.
   5. Çocuk sahibi olma arzusu.

5. İlim İnsanlarının Görüşleri

İbn Baz: Kadının bazı haklarını kaybetmesi nedeniyle mekruh ama caiz.
İbn Useymin: Evlilik şartları yerine getirildiği sürece caizdir.
Daimi Kurul: Bazı şartların yerine getirilmesiyle caizdir ancak tavsiye edilmez.
El-Kardavi: Ailenin parçalanmasına sebep olduğu için mekruhtur.

6. Mısyar Evliliğinin Toplum Üzerindeki Etkisi

Olumlu yönleri:
– Dul ve boşanmış kadınların evlenmesine vesile olur.
– Bekar kadınların sayısını azaltır.
– Harama girmeyi engeller.

Olumsuz yönleri:
– Kadınların hakları ihlal edilir.
– Aile içi istikrarsızlık meydana gelir.
– Evliliğin imajı bozulur.

7. Dini / Meşru Mısyar Evliliğinin Kuralları

– Veli ve şahitlerin huzurunda yapılması gerekir.
– Kadının reşit olması ve haklarından kendi rızasıyla feragat etmesi gerekir.
– Evlilik için belli bir sürenin belirlenmemesi gerekir.
– Hakların korunması için sözleşmenin resmi yapılması gerekir.

Sonuç

Mısyar nikahı, kuralları belirlenmiş kabul edilen fıkhi ve hukuki bir çözümdür. Bazı erkek ve kadınlar, kişisel ve toplumsal sorunlarını çözmek amacıyla bu evlilik türüne yönelirler. Ancak bu evlilik türü, bilinen evlilik türüne bir alternatif değildir. Dolayısıyla insanlara bu evlilik türünün kuralları, şartları ve hikmetleri hakkında bilgi verilmelidir.

Kaynakça

1. İbn Bâz, Mecmu Fetava ve Makalat Mütenevvia
   2. Yusuf el-Kardavi, el-Helal ve’l-Haram fi’l-İslam
   3. Vehbi Zühayli, el-Fıkhu’l-İslami ve Edilletuhu
   4. Adil Mubarek, Zevacu’l-Misyar
   5. Nevval el-Id, Misyar evliliği hakkında saha çalışması
   6. Daimi Kurul fetvaları

Araştırmacı

Mesud Ali, 1993 Irak/Erbil doğumlu. Araştırmacı lisansüstü eğitimini 09/06/2022 tarihinde Urmia Üniversitesi Sanat ve Beşeri Bilimler Fakültesi’nde başarıyla tamamlamıştır. Bu nedenle kendisine İslami Bilgiler ve Şeriat–Aile Hukuku alanında Yüksek Lisans derecesi verilmiştir.