‘Soykırım’ davası bugün başlıyor

DIŞ HABERLER SERVİSİ – Güney Afrika’nın 84 sayfalık başvurusunda İsrail’in yaptıklarının “soykırım özellikleri taşıdığı, çünkü niyetin Gazze’deki Filistinlilerin önemli kısmını yok etmek olduğu” söyleniyor. Kanıtlanması en zor suç olarak ifade edilen “soykırım”, 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırım Sözleşmesi’ne göre “bir ulusal, etnik, ırksal ya da dini grubun kısmen ya da tamamen yok edilmesi amacıyla girişilen fiiller” olarak nitelendiriliyor. Uluslararası Adalet Divanı’nın, Soykırım Sözleşmesi’nden doğan ihtilaflarda hüküm verme görevi var ancak bu yetki de tartışmalı. 2. Dünya Savaşı’nda 6 milyon Yahudinin soykırıma maruz kalması sonrası kabul edilen sözleşmeye İsrail de taraf. 

Şimdi ne olacak? 

Mahkemede ilk olarak Gazze’deki tüm askeri faaliyetlerinin sona erdirilmesi yönünde yapılan başvuru ele alınacak. Bu acil talep, ihtiyati tedbir olarak değerlendirilecek. Ukrayna da, Rusya’nın ülkeyi işgali ve çok sayıda sivili öldürmesi sonrası bu yönde bir başvuru yapmış, mahkeme Moskova’nın askeri harekatı durdurmasına karar vermişti. Ancak Rusya mahkeme kararını tanımadı. 

Benzer bir karar çıkması durumunda, mahkemenin bunu uygulama gücü bulunmuyor. Bununla birlikte mahkemenin, İsrail’in askeri faaliyetlerini kısıtlaması yönünde karar verebileceği ifade ediliyor. Bu kararınsa sahada bir karşılığı bulunmuyor. 

ABD yönetimi davaya karşı çıkıyor. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Kirby davanın “dayanaksız” ve “aslında tamamen temelsiz” olduğunu ifade etmişti. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da, İsrail’in soykırım iddiasıyla Uluslararası Adalet Divanı’na sevk edilmesini ‘haksız’ olarak nitelendirip, dikkatleri insani krize çözüm bulma ve savaşın yayılmasını önleme çabalarından uzaklaştırdığını söyledi. 

Daha önceki kararlar nasıl?

Mahkemede daha önce soykırım yaptığı yönünde karar alınan isimler oldu. Bunlara bir örnek Bosnalı Sırp komutan Ratko Mladic. Ancak Bosna Hersek’in başvurusunda mahkeme Sırbistan’ı ya da Yugoslavya’yı soykırım yapmaktan suçlu bulmamıştı. Nitekim mahkemenin bir ülkeyi soykırımdan suçlu bulmasının oldukça zor olduğu ifade ediliyor. Arakanlı Müslümanlar adına Gambiya tarafından Myanmar’a yönelik bir dava da açılmıştı. 2019’da açılan bu davanın tedbir kararı açıklandı ancak dava henüz sürüyor.

Kızıldeniz’de kriz büyüyor

Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’deki gemi trafiğine yönelik saldırıları devam ediyor. Husiler çok sayıda gemicilik şirketinin Kızıldeniz’deki seferlerini durdurma kararı sonrası en büyük saldırısını gerçekleştirdi. Pentagon yetkililerine göre ABD Donanması, Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’den fırlattığı füze ve insansız hava araçlarını düşürdü. Saldırıya ABD ve İngiltere savaş uçakları karşılık verirken, 18 insansız hava aracı, iki seyir füzesi ve bir balistik füze düşürdüler. 

Blinken: Daha fazla cephe istemiyoruz

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, İsrail ve Filistin’deki temaslarını tamamladı. Blinken, “Gazze’deki siviller, özellikle de çocuklar arasındaki günlük can kaybı çok yüksek” derken, “Kimse bu çatışmada daha fazla cephenin açıldığını görmek istemiyor” ifadelerini kullandı. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile de görüşen Blinken, Filistin’le İsrail’in barış ve güven içinde birlikte yaşayacağı bir devlet olması gerektiğini vurguladı.