Ukrayna savaşı: SİHA’ların aktif kullanıldığı Dinyaper Nehri çevresinde hiçbir bölge güvenli değil

Ukrayna’da Rusya’nın işgal ettiği toprakları çıplak gözle görebildiğiniz sadece birkaç yer var. Herson kentindeki Dinyeper Nehri’nin batı yakası bu bölgelerden biri. Karşı kıyıdaki sığ, bataklık kıyıda Rus birliklerini göremeseniz de orada olduklarını biliyorsunuz. Terk edilmiş bir binaya ulaştığımızda gelen top atışları bunun keskin bir hatırlatıcısı. Savaş sırasında bombardıman yeni bir konu değil. Ancak buluştuğumuz birim işgalin kilit inovasyonlarından biriyle ilgileniyor: Silahlı insansız hava araçlarıyla (SİHA’lar).

Binanın kenarında tanışıp merdiven boşluğunda saklanırken, dondurucu kış rüzgarlarından askeri teçhizatla donatılmış bir oturma odasının sıcaklığına doğru yönlendiriliyoruz. 20 yaşındaki Artem birdenbire doğruluyor. Rusların nehrin karşısından SİHA saldırısına başladığının haberini aldılar. Ukrayna’nın 11’inci Ulusal Muhafız Tugayı’ndaki Samosud müfrezesi komutanı Timur, “Bildiğimiz bir yerden geliyor” diyor ve ekliyor:

“Amacımız pilotları yok etmek. Koordinatlar elimizde, dolayısıyla şu anda oraya uçuyoruz” diye ekliyor. Artem, Sanal Gerçeklik (VR) başlığını geçirirken dışarıdaki SİHA’lardan biri eksiliyor. 

TV’de SİHA’yı işgal edilen topraklara doğru nehrin üzerinden uçuruşunu izliyoruz. Birkaç kilometre sonra Artem’in SİHA’sı endüstriyel bir alana ulaşıyor. Bir depoyu geçip bir apartmanın etrafında dolaşmaya başlıyor.

Sonunda merdiven boşluğundaki bir pencerenin yanında bir anten buluyor ve doğrudan ona doğru uçuyor. Ekran maviye dönüyor. Artem nefes verip başlığını çıkarıyor. Artem, “Bunu ilk kez yaptığımızda duygulanmıştık. Ama artık işin sıradan bir parçası haline geldi. Daha önce bilgisayar oyunları oynayacak vakti bulamıyordum. Şimdi arayı kapatıyorum” diyor.

Bir tane daha SİHA saldırısına başlıyorlar ancak araç nehrin karşısına geçer geçmez ekran maviye dönüyor. Ruslar sinyal bozucu sistemlerini çalıştırdılar. Üçüncüsü de aynı yolculuğu yapıyor. Bu kez geçiyor ve Artem yeniden apartmanın etrafına dönüyor.

Antenin yok edildiğini doğruluyor. 10 dakikalık pil ömrüyle başka ne bulabileceğini ve yok edebileceğini anlamak için uçmaya devam ediyor.

Birimi Rusların tedarik sağlamak için kullandığı ana yolu hedefliyor. Sivillerin burayı kullanması yasak yani Ukraynalı SİHA pilotları tekerlekleri olan her şeyi vuruyor. Artem bir Rus kontrol noktası buluyor ve oraya doğru uçuyor. Ancak tam yaklaşmışken sinyal bozucu bir silah kullanıyorlar ve ekran maviye dönüyor. Tekrar nefes veriyor.

“Aynı yerleri ne kadar vurursak vuralım Ruslar sürekli yenilenecek. Korkusuzlar” diyor Timur. Her bir SİHA’nın maliyeti 500 dolar ve sürekli devam eden bir fırlat, bul ve yok et döngüsünü izliyorlar.

Ancak bu yatırımın büyük dönüşleri de olabiliyor. Timur bir keresinde ekibinin 136 milyon dolarlık S-350 hava savunma füze sistemini yok ettiğini söylüyor.

SİHA’lar Rusların ön safların 10 km içlerine kadar saklanacak yeri olmadığı anlamına geliyor. Ancak Rus güçleri de aynı şeyi Ukraynalılara yapıyor. Kesintisiz SİHA gözetlemesi ve düşman bombardımanı altında Herson’un sokaklarında yaşam peyderpey sona erdi.

Dinyeper Nehri’nin yukarısındaki sınırlı geçişin dışında Ukraynalıların buraya saldırıları deneme amaçlı ve sabır gerektiriyor. Herson’daki karla kaplı bir parkta mobil hava savunma ekibiyle buluşuyoruz. Rus SİHA’ların gözetlemesi nedeniyle küçük gruplar içinde hareket etmemiz isteniyor. 124. Bölgesel Savunma Tugayı’ndaki bir birlik komutan yardımcısı yumruk tokuşturarak “Benim çağrı işaretim Kral” diyor.

Arkasına 50 kalibrelik bir makineli tüfek monte edilmiş, İngiltere’ye kayıtlı bir kamyonun etrafında toplanmışlar.

“7/24 çalışıyoruz. Her türlü SİHA’yı yok ediyoruz özellikle İran yapımı Şahid’leri. Rusya’nın fabrikaları orduya destek oluyor. Güçlerini sürekli artırıyorlar. Bu noktadan sonra artık amansız durumdalar” diyor tümen komutanı.

Kral lakaplı askere Ukrayna güçlerinin bu yıl kalabalık şekilde karşı kıyıya geçip geçemeyeceğini soruyorum. “Düşünmesi zor. Mümkün olduğunca hızla gerçekleşmesi için elimizden geleni yapıyoruz” diye yanıt veriyor.

ABD ve Avrupa Birliği’nde (AB) askeri yardım için hazırlanan paketler siyasi düğümlere takılmış durumda. Ukrayna buna uyum sağlamaya ve içe dönmeye çalışıyor.

İngiltere’nin 2,5 milyar sterlinlik yardım paketi Ukrayna”da memnuniyetle karşılanıyor. Bunun 200 milyon sterlini SİHA’lara ayrılmış durumda. Ancak Ukrayna Cumhurbaşkanı Voladimir Zelenskiy ülke sınırları içinde 1 milyon SİHA üretileceği sözünü verdi.

Herson’un dışlarındaki buzlu bir arazide pilotlar SİHA uçuşlarını patlayıcılar yerine plastik şişelerle deniyor. SİHA pilotu olmak için 14 saat eğitim gerekiyor. Ukrayna hükümeti insanları hem ücretsiz eğitim almaları hem de ülke içinde SİHA üretmeleri için cesaretlendiriyor.

SİHA komutanı Stitch, bu silahların bu savaş için öneminden bahsediyor: “Teknolojilerin mücadelesi içindeyiz, bu kimin ilk neyi icat ettiğine, havalı neyi birleştirdiğine dair bir silahlanma yarışı.”

Genel kanı ön safların belirgin bir biçimde değişmesi için birden fazla inovasyonun aynı anda olması gerektiği yönünde.

Ukrayna Genelkurmay Başkanı Korgeneral Valery Zaluzhny, Kasım ayında Economist dergisine verdiği demeçte, Rusya ve Ukrayna’nın “çıkmaza girecek teknoloji seviyesine ulaştıklarını” söylemişti.

Ukrayna için sorun hiçbir zaman müttefiklerin ne kadar silah verdiği değildi. Sorun, bu silahların ne zaman verildiğiydi. Stitch, “Birinci Dünya Savaşı’nda havacılık doğdu. Şimdi, belki de 20 yıl içinde herhangi bir savaşın gidişatını değiştirecek olan geleceğin SİHA savaşını başlatıyoruz” diyor.