132 yıl boyunca Fransa’nın sömürgesi altında tutulan ve 1962’de bağımsızlığına kavuşan Cezayir’den dikkat çeken bir hamle geldi. Fransa’nın protestolarla alev alev yandığı şu günlerde Cezayir Yükseköğretim Bakanlığı, Fransızcanın yerine İngilizcenin eğitim dili yapılması için hazırlıklara başladı. 2023-2024 akademik yılından itibaren üniversitelerdeki eğitim dilinde değişikliğe gidilecek.
Cezayir‘de 2023-2024 akademik yılından itibaren üniversitelerdeki eğitim dilinin İngilizce olması kararlaştırıldı. Cezayir‘in yayın kuruluşlarından Şuruk Online’da yer alan habere göre Yükseköğretim Bakanlığı, gelecek akademik yıldan itibaren üniversitelerde Fransızcanın yerine İngilizcenin eğitim dili yapılması için hazırlıklara başladı. Bakanlık, bu konuda yükseköğretim kurumlarıyla iletişime geçilmesi ve hazırlık toplantıları düzenlenmesi çağrısında bulundu.
132 yıl boyunca Fransa’nın sömürgesi altında tutulan ve 60 yıl önce bağımsızlığına kavuşan Cezayir‘in bu hamlesinin Fransa’da 17 yaşındaki Cezayir asıllı gencin polis tarafından öldürülmesiyle başlayan protestoların yaşandığı günlerde gelmesi dikkat çekti.
Yükseköğretim Bakanlığı Genel Sekreterliğince, dün rektörlere gönderilen yazıda Bakan Kemal Bedari’nin talimatları doğrultusunda gelecek akademik yıldan itibaren İngilizcenin eğitim dili yapılması amacıyla yaz tatili öncesi toplantılar gerçekleştirilmesi ve pedagojik ekipler oluşturulması istendi.
Bakanlık, 28 Eylül 2022’de üniversitelerde İngilizcenin desteklenmesi ve teşvik edilmesi yönünde karar almış ve bununla ilgili çalışmalara başlamıştı. Cezayir’de üniversitelerde birinci yabancı dil olarak Fransızcanın yerini İngilizcenin alması, son yıllarda kamuoyunda sıkça tartışılan meseleler arasında. Bu adımın Cezayir ile Fransa arasında öteden beri süregelen siyasi sorunlarla da ilişkili olduğu ifade ediliyor.
Cezayir’in üye olmayı reddettiği Uluslararası Frankofoni Örgütünün 2022 raporuna göre 45 milyon nüfuslu ülkede yaklaşık 15 milyon kişi Fransızca konuşuyor. Cezayir’deki siyasi parti ve dernekler, son yıllarda küresel çapta bilim çevrelerinde en çok konuşulan dil olduğu gerekçesiyle İngilizcenin eğitimin sisteminin ilk aşamasına konulması yönündeki taleplerini artırmaya başlamıştı. Arapçanın birinci, Berbericenin (Amazig dili) ikinci resmi dil olduğu Cezayir’de Fransızca da halk tarafından geniş şekilde kullanılıyor. Fransızca, ülkede ilkokuldan itibaren eğitim müfredatında yer alıyor.
Fransızcanın etkisinden kurtulma yönünde genel eğilimin olduğu Cezayir’de mevcut yönetim, devlet okullarında İngilizce öğretimini destekleyerek Fransız dilinin egemenliğinden kademeli olarak kurtulmaya çalışıyor. Bazı bakanlıklar ise resmi yazışmalarda Fransızca yerine Arapça kullanımını başlattı. 2000 dinarlık banknotların birinde Arapça ve Fransızca yerine İngilizce ve Arapçanın kullanılması, Fransızca kullanımının aşamalı olarak kaldırılmasına yönelik eğilimi gösteriyor.
Bu çerçevede yine Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun’un geçen yılki talimatı doğrultusunda İngilizce, ilköğretim müfredatına dahil edildi ve öğrenciler 2022-2023 eğitim yılında ilk defa İngilizce eğitimi almaya başladı. Fransızcanın toplumun geniş kesimleri arasında kullanıldığına ve ilkokuldan itibaren eğitim müfredatında yer aldığına dikkati çeken Tebbun, “Fransızca, savaştan bize kalan ganimettir, İngilizce ise dünya dilidir.” ifadesini kullanmıştı. Politik ve kültürel literatürde çokça vurgulanan Fransızcanın “savaş ganimeti” olduğu söylemi, Cezayir’de 1830-1962 yıllarındaki Fransız sömürge dönemine atıfta bulunmak amacıyla kullanılıyor.
Kaynak: / Zeynep Tüfekçi Gülay – Eğitim